Найти книгу: "Trzy wyprawy Herszka"

Opowiadanie, ktore wymyka sie wszelkim latwym kategoryzacjom. Trzy wprawy Herszka (1939) powstaly w przededniu drugiej wojny swiatowej i w jakims sensie jej cien jest w tekscie obecny. Ta historia chlopca, polsieroty, ktory pod wplywem opowiesci brata (?) chce wyruszyc do Palestyny – kraju ponoc mlekiem i miodem plynacego – ma w sobie cos z basni i przypowiesci, ma tez wyrazny rys Bildungsroman i realistyczny wtret, ktory dodatkowo zaciemnia i tak niejasne zakonczenie.Herszek zyje nie wiadomo gdzie – na smietniku – i nie wiadomo kiedy – sto lat temu. Opowiesc o Ziemi Obiecanej ksztaltuje jego los – chlopiec trzy razy wyrusza do Palestyny, lecz nigdy do niej nie dociera. Wedrowka Herszka, wiecznego tulacza, nie ma szczesliwego zakonczenia. Do Erec dociera za to ktos inny. Kto? Tego nie wiemy. „Historia ta, dawno opowiedziana przez czlowieka, ktory nie zyje, o ludziach, ktorzy juz sto lat nie zyja. I powtorzylem ja krotko, jak umiem. – Dziadek, ojciec, wnuk, prawnuk, cztery pokolenia – to dluga historia”.

Wyprawy krzyzowe sa niezwyklym elementem dziejow Europy i swiata. Sa fenomenem swoich czasow, o tyle ciekawszym, ze jego ideologiczne zreby pozostaly zywe w kulturze Zachodu takze w pozniejszych czasach. Na dobra sprawe przetrwaly one do dzis w wersji przetworzonej przez historyczne uwarunkowania. Liczony na setki lat religijny konflikt pomiedzy chrzescijanskim Zachodem a muzulmanskim Wschodem stal sie z czasem konfliktem o znacznie szerszym znaczeniu. Walka, ktora oficjalnie rozpoczelo wezwanie papieza Urbana w Clermont w 1095 r. przetrwala w swiadomosci ludzi jako starcie dwoch odrebnych cywilizacji. Cywilizacji o roznych mechanizmach ksztaltowania sie struktur spolecznych, kulturalnych i politycznych. Takze bohaterowie krucjat stali sie w mentalnosci ludzi Wschodu i Zachodu czyms wiecej. Krzyzowiec byl bowiem bohaterem – meczennikiem, ktory opuszczal bezpieczne domostwo i narazal wlasne zycie dla Chrystusa. Na fakt, ze krzyzowiec czy pielgrzym byl w spoleczenstwie sredniowiecznej Europy jednostka – kategoria spoleczna – odrebna od innych ludzi, zwracal uwage juz wybitny historyk Jacques Le Goff. Takze dzihadysta, obronca wiary w kulturze islamu, urastal do rangi znacznie wyzszej niz zwykly poddany muzulmanskich wladcow. Ta swiadomosc unikalnej wartosci swietego wojownika przetrwala do dzis. O ile kultura Zachodu nie chelpi sie juz swoimi krzyzowcami, o tyle fundamentalisci muzulmanscy dalej gloryfikuja swoich meczennikow i postrzegaja relacje Wschodu z Zachodem na plaszczyznie rywalizacji z europejskimi i amerykanskimi „krzyzowcami”. Czy wielowiekowy konflikt, ktory polozyl fundament pod dzisiejszy antagonizm mial swoj poczatek wlasnie w 1095 r.? Czy walka krzyzowcow rzekomo w obronie grodu Chrystusa zawsze byla walka religijna? Czy krucjaty sa zjawiskiem dobrze nam znanym i nieskrywajacym juz zadnych tajemnic? Na powyzsze pytania postara sie odpowiedziec ta wlasnie publikacja oddawana w Twoje rece, Szanowny Czytelniku. Marcin Salanski